Help; ik heb een stagiaire!

Nieuwsoverzicht

Sinds drie weken heb ik een stagiaire onder mijn hoede. Het is de bedoeling dat zij zich na haar stageperiode heeft ontwikkeld tot een beginnend beroepsbeoefenaar. Ik moet mij de komende tien maanden over haar ontfermen en haar klaarstomen om het echte werkveld in te kunnen. Best lastig, aangezien ze pas acht weken college heeft gehad over arbeidsrecht. Om haar kennis te testen heb ik haar de verschillen tussen een arbeidsovereenkomst en een stageovereenkomst op laten schrijven. Zonder te Googelen natuurlijk. Een aantal van haar punten zijn zeker correct, maar de juridische onderbouwing ontbrak nog wel, terwijl dat juist zo van belang is. Nu is ‘mijn’ stagiaire momenteel niet de enige die met haar stageperiode is begonnen. Het leek mij daarom interessant om voor alle andere stagiair(e)s een aantal verschillen tussen een arbeidsovereenkomst en een stageovereenkomst uit te werken.

Verschillen stagiaire

Om te beginnen zal ik de verschillen benoemen die ‘mijn’ stagiaire aangaf:

Het aantal partijen. Bij een arbeidsovereenkomst zijn er twee partijen, bij een stageovereenkomst zijn dit er drie.
De vergoeding. Een stageovereenkomst hoeft, in tegenstelling tot een arbeidsovereenkomst, geen loonbepalingen te bevatten.
Een stageovereenkomst bevat geen bepalingen omtrent overuren of met betrekking tot ontslag.
Op een stageovereenkomst is (voor zover zij weet) nooit een cao van toepassing.
Er zou een verschil zijn in aansprakelijkheid.

Het doel van de overeenkomsten

Bovengenoemde punten heb ik als uitgangspunt genomen om de verschillen tussen de twee overeenkomsten uit te werken. Maar ik begin met het ontbrekende, maar grootste verschil. Namelijk dat een arbeidsovereenkomst wel wettelijk is geregeld, terwijl een stageovereenkomst dat niet is. Daardoor zijn verschillende bepalingen uit onder andere het Burgerlijk Wetboek, de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag en de Wet arbeid en zorg niet van toepassing op een stageovereenkomst.

Daarnaast heeft zij niet benoemd dat er een groot verschil is in het doel van beide overeenkomsten. Het doel van een stageovereenkomst is het uitbreiden van kennis en het opdoen van ervaring met het oog op de afronding van een opleiding. Een stagiair(e) werkt dus niet, maar loopt mee om dingen te leren en om werkervaring op te doen. De nadruk van een stageovereenkomst ligt dus op leren. Daarentegen ligt de nadruk bij een arbeidsovereenkomst juist op werken. Het doel van een arbeidsovereenkomst is namelijk dat je voor een bedrijf gaat werken en dat jouw werk daadwerkelijk iets oplevert voor dat bedrijf.

Het aantal partijen

Nu door naar de verschillen van ‘mijn’ stagiaire. Zij geeft aan dat er een verschil zit in het aantal partijen. Hierin heeft zij gelijk; bij een stageovereenkomst zijn drie partijen betrokken (de stagiair(e), het stagebedrijf en de onderwijsinstelling) en bij een arbeidsovereenkomst zijn twee partijen betrokken (werkgever en werknemer). Hier zijn uitzonderingen op mogelijk, zoals een uitzendovereenkomst of een payroll overeenkomst, maar dat even terzijde.

De vergoeding

Daarnaast geeft zij aan dat er een verschil zit in de vergoeding. Dit is inderdaad een heel belangrijk verschil. In de Nederlandse wet- en regelgeving is niet opgenomen dat een stagiair(e) recht heeft op een stagevergoeding, terwijl een werkgever wel verplicht is om loon aan de werknemer te betalen. Hoewel het dus mogelijk is dat je geen stagevergoeding krijgt, ontvangen stagiair(e)s in de meeste gevallen een redelijke vergoeding. De hoogte van die vergoeding is afhankelijk van het opleidingsniveau. De volgende richtlijnen worden over het algemeen in acht genomen:

VMBO: vaak worden enkel de reiskosten en/of onkosten vergoed;
MBO: als je vier dagen per week stage loopt wordt 182 euro bruto per maand redelijk geacht. Bij een stage van vijf dagen per week is dit bedrag 227 euro bruto;
HBO: een bedrag dat tussen 136 euro en 227 euro bruto per maand is redelijk. Bij een afstudeerstage ligt de gemiddelde vergoeding wat hoger, namelijk tussen de 227 euro en 454 euro bruto per maand;
WO: Voor een WOstage ligt de gemiddelde vergoeding tussen de 227 euro en 454 euro bruto per maand.

Het is algemeen bekend dat een stagevergoeding geen vetpot is en dat dit mogelijk zelfs minder is dan je volgens het wettelijk minimumloon zou moeten verdienen. Dat mag ook, aangezien de Wet minimumloon enkel van toepassing is op (het woord zegt het al) loon, en niet op een stagevergoeding. Controleer wel altijd of er een cao van toepassing is, aangezien daarin mogelijk afspraken zijn gemaakt over de hoogte van de stagevergoeding (hebben we gelijk het vierde punt behandeld).

Overuren en ontslag

Volgens ‘mijn’ stagiaire bevat een stageovereenkomst geen bepalingen omtrent overuren en ontslag. Nu is het zo dat een overeenkomst vormvrij is, mits de grenzen van de Nederlandse wet- en regelgeving in acht worden genomen. Partijen mogen zelf bepalen wat er in een overeenkomst staat en dus ook of er in een stageovereenkomst bepalingen worden opgenomen over overuren of het einde van de stageovereenkomst. Het is echter omslachtig om in een stageovereenkomst bepalingen op te nemen over ontslag, omdat er geen sprake is van een dienstverband en dus niet van ontslag. Met ontslag wordt namelijk de opzegging van de arbeidsovereenkomst (meestal op initiatief van de werkgever) bedoeld, en een stageovereenkomst is geen arbeidsovereenkomst. Natuurlijk staat er in de stageovereenkomst wel opgenomen wanneer de stageperiode eindigt of vroegtijdig komt te eindigen.

Cao en stageovereenkomst

Zoals bij punt 2 al benoemd, is het niet correct dat er nooit een cao op een stageovereenkomst van toepassing is. In sommige cao’s staan wel degelijk bepalingen opgenomen die van toepassing zijn op een stageovereenkomst. Zo staat in onder andere de CAO VVT, de CAO Bouw & Infra en de CAO Kinderopvang opgenomen wat de hoogte van de stagevergoeding is en bevat de CAO Particuliere Beveiliging bepalingen voor stagiair(e)s omtrent de roosters en opleiders.

De aansprakelijkheid

Als laatst geeft ‘mijn’ stagiaire aan dat een arbeidsovereenkomst en een stageovereenkomst verschillen op het gebied van aansprakelijkheid. Daarbij geeft zij niet aan over welke aansprakelijkheid zij het heeft, maar ben ik er vanuit gegaan dat ze doelt op de werkgeversaansprakelijkheid. In dat geval heeft zij geen gelijk. Er wordt in de Nederlandse wet- en regelgeving namelijk geen onderscheid gemaakt tussen de aansprakelijkheid van een werkgever voor zijn werknemer of een stagiair(e). De werkgever is namelijk niet alleen aansprakelijk voor zijn werknemers, maar ook voor zijn ondergeschikten. Daardoor is een werkgever dus niet enkel aansprakelijk voor mensen met een dienstverband, maar ook voor personen die opdrachten uitvoeren, vrijwilligers en dus stagiair(e)s. Het is voor de werkgever wel mogelijk om in de stageovereenkomst op te nemen dat de aansprakelijkheid voor onrechtmatige daden van de stagiair(e) over wordt geheveld naar de onderwijsinstelling.

Ondanks dat er geen sprake is van een arbeidsovereenkomst, zijn de Arbeidsomstandighedenwet en de Arbeidstijdenwet wel van toepassing op de stageovereenkomst. Ook het stagebedrijf moet dus zorgen voor een veilige en gezonde werkomgeving, dat er een arbobeleid is en dat de stagiair(e) niet meer uren werkt dan is toegestaan. Hierin verschillen een arbeidsovereenkomst en een stageovereenkomst dus ook niet.

Conclusie

Al met al moet ik zeggen dat ‘mijn’ stagiaire redelijk goed heeft gescoord, maar er ontbreken nog wel een paar belangrijke verschillen. Het grootste verschil is dat de arbeidsovereenkomst wettelijk geregeld is en de stageovereenkomst niet. Daarnaast staat in een arbeidsovereenkomst werken centraal, terwijl in een stageovereenkomst leren centraal staat. Dat er een verschil zit in het aantal partijen, is inderdaad correct. Bij een arbeidsovereenkomst zijn over het algemeen maar twee partijen betrokken en bij een stageovereenkomst drie.

Dat een stageovereenkomst geen loonbepalingen bevat is correct. Een stagiaire ontvangt namelijk geen loon, maar een stagevergoeding. Deze stagevergoeding dient wel in de stageovereenkomst te worden opgenomen. En omdat een overeenkomst vormvrij is, kunnen er wel degelijk bepalingen in worden opgenomen over overuren en het vroegtijdig beëindigen van de stageperiode. Dat er op een stageovereenkomst nooit een cao van toepassing is, is niet correct. Er zijn wel degelijk cao’s waarin bepalingen staan opgenomen met betrekking tot de stageperiode.

In principe maakt het voor de aansprakelijkheid van de werkgever niet uit of er sprake is van een arbeidsovereenkomst of een stageovereenkomst. De werkgever is namelijk aansprakelijk voor zijn ondergeschikten en dus ook voor de stagiair(e)s. Enkel de aansprakelijkheid voor onrechtmatige daden van stagiair(e)s kunnen worden overgeheveld naar de onderwijsinstelling.

Door mijn kleine kennistest weet ik nu waar we de komende periode aan moeten werken om ‘mijn’ stagiaire klaar te stomen voor het echte werkveld. De basiskennis is deels al aanwezig, dus aan mij de taak om dit aan te vullen en ervoor te zorgen dat zij aan het einde van de stageperiode de verschillen tussen de stageovereenkomst en de arbeidsovereenkomst in haar slaap kan opdreunen.