De Wet Arbeidsmarkt in Balans in ‘vogelvlucht’, part 1

Vanaf 1 januari 2020 treedt de Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB) in werking. Waar de Wet Werk en Zekerheid (WWZ) de rechtspositie van flexwerkers moest versterken en het ontslagrecht moest hervormen, heeft dit in de praktijk geleid tot een juist grotere kloof tussen vaste en flexibele contracten. De WAB zal de balans op de arbeidsmarkt moeten herstellen door deze kloof weer te dichten. Hoe wordt dit aangepakt? Flexwerkers krijgen nog meer zekerheid en het aanbieden van een vast contract wordt aantrekkelijker gemaakt.

Er is al veel over de WAB geschreven. Toch krijg ik veel vragen binnen over dit onderwerp. Wat gaat er precies veranderen? Welke gevolgen heeft dat voor Jantje of Marietje? Hoe kan ik mij hier het beste op voorbereiden? Wat zijn nu echt de belangrijkste punten? Deze vragen heb ik samengepakt en aan de hand daarvan heb ik de belangrijkste wijzigingen in kaart gebracht.

Omdat er best veel gaat veranderen en ik je niet wil overspoelen met mijn schriftelijke spraakwaterval, heb ik ervoor gekozen om deze blog in twee delen te doen. Hierbij dus het eerste deel. Part 2 van deze blog verschijnt over twee weken.

Wat gaat er veranderen?

De inwerkingtreding van de WAB heeft tot gevolg dat de door de werkgever te betalen WW-premies wijzigen, dat de ketenregeling (alweer) op de schop gaat en dat de transitievergoeding wordt aangepast. Daarnaast heeft de WAB invloed op de rechtspositie van de payrollers en oproepkrachten. Als laatst wordt een nieuwe ontslaggrond ingevoerd; de cumulatiegrond. Deze veranderingen heb ik zo kort en bondig mogelijk uitgewerkt, waarbij ik steeds eerst de huidige situatie heb geschetst.

De WW-premie

Een werkgever draagt premies voor werknemersverzekeringen af voor zijn of haar werknemers. Deze premies worden betaald voor de WW, WAO, WIA en ZW. Momenteel is er sprake van een sectorpremie. Dit houdt in dat de hoogte van de premie afhankelijk is van bijvoorbeeld het aantal personen dat in die bepaalde sector een WW-uitkering ontvangt. Ontvangen veel mensen een WW-uitkering? Dan is de premie hoger. Dit werkt natuurlijk ook vice versa. Hier wil het kabinet van af. Veel bedrijven kunnen namelijk niet in één sector geplaatst worden. Daarnaast wil het kabinet werkgevers stimuleren om meer vaste contracten aan te bieden.

Deze stimulans wordt geboden door de WW-premie aan te passen aan het type contract. Is er sprake van een flexibel contract? Dan betaalt de werkgever een hogere WW-premie. Voor werknemers met een vast contract draagt de werkgever juist een lagere WW-premie af. De sectorafhankelijke premie komt met de inwerkingtreding van de WAB geheel te vervallen.

Aanpassing transitievergoeding

Momenteel heb je recht op een transitievergoeding als je langer dan 24 maanden in dienst bent en je contract op initiatief van de werkgever komt te eindigen. De hoogte van de transitievergoeding is afhankelijk van je salaris en de totale duur van je contract. Je ontvangt:

• Een derde van je maandsalaris per dienstjaar voor de eerste tien dienstjaren;
• De helft van je maandsalaris per dienstjaar vanaf het tiende dienstjaar.

De wijziging van de transitievergoeding pakt gunstig uit voor werknemers met een kort dienstverband. Vanaf volgend jaar heb je bij ontslag namelijk al vanaf je eerste werkdag recht op transitievergoeding. Daarnaast wordt de hoogte van de transitievergoeding voor iedereen gelijk, namelijk een derde van je maandsalaris per dienstjaar. De verhoging na tien jaar dienstverband komt dus te vervallen. Dit is helaas nadelig voor werknemers die langer dan tien jaar in dienst zijn bij hun werkgever.

Wijziging ketenregeling

Het kabinet heeft met de WWZ de ketenregeling al flink onder handen genomen. Het doel was dat er meer vaste contracten zouden worden aangegaan, waardoor de flexibele arbeidsmarkt iets minder flexibel zou worden. Velen voorspelden al dat dit gedoemd was om te mislukken, maar het kabinet hield voet bij stuk. Tot nu, want met de WAB wordt de ketenregeling weer aangepast.

Momenteel houdt de ketenregeling in dat je drie tijdelijke contracten in maximaal twee jaar mag aangaan. Dit kunnen bijvoorbeeld twee contracten van een jaar zijn, maar ook drie contracten van acht maanden. Het contract dat daarna wordt aangegaan is een vast contract. Als er een tussenpoos van zes maanden of langer tussen twee contracten zit begint die ketenregeling weer opnieuw. Er mogen dan dus weer drie tijdelijke contracten worden aangegaan binnen een tijdsbestek van maximaal twee jaar (3 x 2 x 6).

Vanaf 1 januari 2020 gaan we van 3 x 2 x 6 naar 3 x 3 x 6. Je mag drie tijdelijke contracten aangaan binnen een tijdsbestek van maximaal drie jaar, met een maximale tussenpoos van zes maanden. Het contract dat na drie jaar of na drie tijdelijke contracten volgt is dan een vast contract. In de cao kan de tussenpoos worden verkort naar drie maanden.

Tussenconclusie

Er zullen veel veranderingen plaatsvinden door de inwerkingtreding van de WAB. Zo gaan werkgevers een hogere WW-premie betalen voor flexibele werknemers, maar juist een lagere WW-premie voor werknemers die vast in dienst zijn. De berekening van de transitievergoeding gaat ook op de schop. Deze wordt berekend vanaf je eerste werkdag en bedraagt een derde maandsalaris per heel dienstjaar. En hoewel de ketenregeling in 2015 al eens is gewijzigd, wordt de regeling nu opnieuw aangepast. Van 3 x 2 x 6 gaan we volgend jaar naar 3 x 3 x 6.

Hou mijn volgende blog in de gaten voor de Wet Arbeidsmarkt in Balans, part 2!