Mediation als alternatief

Zeker nu vanwege het coronavirus COVID-19 ben ik gaan kijken naar alternatieve vormen voor het structureel oplossen van geschillen. Uiteraard schuw ik het voeren van een procedure bij de rechtbank niet, echter mede door het coronavirus COVID-19, betreft dit een tergend langzaam en uiterst kostbaar proces. Daarbij geef je bij rechtspraak dan ook het maken van een oordeel over aan een ander, namelijk: de rechter. Nu is mijn oordeel met betrekking tot rechters meestal vrij positief, echter de toeslagenaffaire bij de Belastingdienst laat duidelijk zien dat er door de rechterlijke macht zeker ook omissies (vergissingen) worden begaan.

 

Vandaag wil ik als alternatieve vorm van het oplossen van geschillen bespreken wat mediation is en wat de voor- en nadelen van mediation zijn. Bij mediation komen twee partijen samen met een gezamenlijk probleem dat ze opgelost willen hebben. Onder toezicht en begeleiding van een mediator kan ieder van de partijen eerst afzonderlijk en vervolgens gezamenlijk aangeven waaruit het probleem bestaat en onder toezicht en begeleiding van een mediator samen in overleg treden om zo te komen tot afspraken waar beide partijen zich in kunnen vinden. De mediator zorgt ervoor dat de wensen en belangen van beide partijen duidelijk in kaart worden gebracht. Tevens zorgt de mediator ervoor dat beide partijen over evenveel informatie en kennis beschikken. De aandacht wordt over alle deelnemers gelijkelijk verdeeld. De mediator is dan ook onafhankelijk en onpartijdig en er geldt een geheimhoudingsplicht met betrekking tot alles wat besproken is tijdens de mediation. Bij aanvang van de mediation wordt een overeenkomst gesloten waarin de kernafspraken worden weergegeven, zoals: wie de deelnemers zijn en hoe de bekostiging plaats zal vinden. Een reglement en bijbehorende gedragsregels zullen tevens van toepassing worden verklaard.

 

Het voordeel van mediation is dat het laagdrempeliger is dan rechtspraak. Tijdens de sessies wordt er in normale taal gesproken, in tegenstelling tot de rechtspraak waar uitsluitend in een ambtelijke taal wordt gesproken. Verder zijn de kosten doorgaans lager dan bij een rechterlijke procedure het geval is en is de termijn waarbinnen een zaak behandeld wordt bij de rechtbank doorgaans vele malen langer. Ik zie dan ook steeds vaker bij genomen besluiten door bestuursorganen, zoals het UWV, de mogelijkheid tot mediation vermeld staan. Gezien de grote drukte in de rechtspraak wordt ook de mogelijkheid tot mediation in de brieven van de rechtbank aangegeven. Een groot voordeel van mediation is dat partijen bij mediation zelf tot een oplossing komen. Deze oplossing wordt dan ook gedragen door beide partijen, in het geval van rechtspraak wordt een besluit opgelegd in een vonnis. De goede relatie tussen partijen onderling blijft behouden.

 

Het nadeel van mediation is dat mediation vrijwillig is en dat er van de deelnemers een actieve participatie wordt verwacht. Wanneer één van de deelnemers dus niet wil deelnemen aan mediation, is mediation een ongeschikt instrument. Een mediator kan derhalve geen beslissingen afdwingen. Rechtspraak kan dan uiteraard wel een uitkomst en rust bieden. 

 

Mijn conclusie is dat ik zeer positief sta tegenover mediation als alternatieve vorm van het oplossen van geschillen, sterker nog: ik durf te stellen dat het veel tijd bespaard ten opzichte van een procedure bij de rechtspraak. Wanneer beide partijen deelnemen aan mediation ontstaat er begrip voor elkaars situatie wat regelmatig tot gevolg heeft dat het de onderlinge relatie en communicatie sterk verbeterd. Ik ben wel van mening dat het probleem zich moet lenen voor mediation, zeker in het geval van een duurzame relatie waarbij beide partijen de wil hebben om er samen uit te komen, raad ik mediation ten zeerste aan. Aan het einde van de mediation worden afspraken vastgelegd in een overeenkomst zodat je zekerheden hebt voor de toekomst.